De motivatie verhogen tijdens het stoppen-met-rokentraject
Een belangrijk onderdeel bij stoppen-met-rokenbegeleiding is motiveren. Maar hoe motiveer je iemand, en hoe hou je tijdens een zwaar traject iemand gemotiveerd? Pauline Haasbroek, rookstopcoach bij het Rode Kruis Ziekenhuis (RKZ), weet hier alles van.
Alle patiënten die willen stoppen met roken kunnen intensieve stoppen-met-rokenondersteuning krijgen bij de rookstoppoli van het RKZ. Patiënten kunnen vanuit de eerste- en tweede-lijn verwezen worden. Bij de rookstoppoli wordt bij de intake motiverende gespreksvoering toegepast. Er wordt dan gekeken of deelnemers gemotiveerd genoeg zijn om deel te nemen aan het traject. Tijdens het traject wordt de motivatie hooggehouden door middel van motivatiekaartjes en persoonlijk contact.
‘Belangrijk voor de motivatie is dat je dan ook snel aan de slag kunt gaan en niet moet wachten!’
- ‘Via de huisarts of de specialist worden mensen doorverwezen, de motivatie om te willen stoppen is dan wisselend. Via de huisarts zijn mensen vaak gemotiveerder, want dat is vaak vanuit eigen wens. Via de specialist kan het ook een dwingender advies zijn.‘
- ‘De intake is een motiverend gesprek, hier vragen we waarom iemand rookt, wat zijn of haar motivatie is om te stoppen en hoeveel vertrouwen diegene heeft om helemaal te stoppen met roken. Dan de eerste uitleg over de verslaving en uitleg over de begeleiding. Dit is een standaard gesprek. Hierna beslissen mensen zelf of ze verder willen gaan of niet. Het motiverende gesprek is altijd een positief gesprek, het is vaak ook emotioneel. Mensen kunnen eens echt praten over het roken, wat het voor hun betekent, de ambivalentie, de angst. Na ons eerste gesprek heeft bijna iedereen er zin in! Alleen als ze thuis zijn gebeurt er weer van alles waardoor het toch soms lastig is om het op te pakken.‘
- Rokers moeten zelf aan de slag. Zij moeten zich na de intake zelf voorbereiden voor het tweede gesprek. De deelnemer moet thuis het boek ‘Nederland stopt! met roken’ lezen (Dekker, P., & de Kanter, W., 2008; ook als luisterboek beschikbaar) en een stoppenstappenplan invullen.
Het doel van het lezen van het boek is om de kennis over roken en de motivatie om te stoppen met roken verder te verhogen. In het stoppenstappenplan vullen mensen bijvoorbeeld zelf hun ‘zelfvertrouwen- en motivatie-oppepperplan’ in. ‘Willen ze dit niet dan is dat eigen keuze, maar dan geen begeleiding bij ons, dat is onze methode. Daarmee filter je de motivatie al gedeeltelijk. Als mensen na 2-3 weken terugkomen en hun ‘huiswerk’ niet gedaan hebben, gaan we nog niet verder maar maken opnieuw een afspraak om het plan te bespreken.‘ - Een mooi concept zijn de motivatiekaartjes. Deelnemers kunnen hiermee zelf hun beweegredenen op papier zetten. ‘Het helpt om de motivatie waarom je wilt stoppen dicht bij te hebben, zodat je dat kan lezen als je denkt aan een sigaret. Want dan is de motivatie vaak wat verder weg. Het motivatiekaartje zoals wij maken is een manier waarop je dat kan doen. Wij zetten met behulp van een appje de persoonlijke motivatie, zoals aan ons verteld in het motiverende gesprek, op papier, plastificeren dat en voilà. Mensen vinden dit erg leuk.‘
Het motivatiekaartje ‘Het Kaartje is echt voor hunzelf. De één gebruikt het kaartje intensief, bij de ander verdwijnt het kaartje in de portemonnee. Belangrijk is dat de patiënt een plan krijgt wat bij hem/haar past‘
- Tevens maakt de rookstoppoli gebruik van een app om laagdrempelig contact te houden met de deelnemers. Deze app wordt ook gebruikt voor motiverende berichtjes. -‘Bijvoorbeeld op de afgesproken stopdag gaat er een berichtje uit. Die kunnen we klaarzetten zodra de stopdatum bij ons bekend is.‘
Tip! ‘Het helpt als je zichtbaar maakt wat het oplevert. Geld en bijvoorbeeld een CO-meting zijn mooie instrumenten die direct iets opleveren.’
Toekomstmuziek: ‘We zijn steeds bezig met kijken hoe we nog beter de moeilijke momenten kunnen oefenen, in september beginnen we met een VR bril, waarbij we lastige situaties nabootsen en gaan oefenen. Spannend, we gaan tegelijk onderzoeken of dit werkelijk iets toevoegt.
Wat ik nog wil toevoegen: Het is niet lastig een poli op te zetten, je mag ons altijd om advies vragen. Het enige hangijzer is de vergoeding van de verzekeraar. Het blijft verbazingwekkend wat we allemaal moeten aanleveren om vergoeding te krijgen, dat is voor geen enkele andere zorg zo.‘
‘Hoe meer mensen een stoppoging ondernemen, hoe beter. Stoppen met roken is een proces waar we allemaal in meedraaien. Voor ons is er nog steeds veel winst te behalen door specialisten en de omgeving voor te lichten. Belangrijk dat iedereen het roken gaat bespreken door ten minste minimaal het Very Brief Advice toe te passen. Ik zou willen dat in elk ziekenhuis een rookstoppoli zou zijn en elke huisarts begeleiding geeft. En als het dan nog niet lukt om te stoppen ook nog rookstopbegeleiding in verslavingsklinieken.‘