Zorgpad stoppen met roken

Warme toeleiding naar een stoppen-met-rokenprogramma middels een stoppen-met-rokenconsulent in het ziekenhuis

Elke patiënt die wil stoppen met roken wordt met behulp van een stoppen-met-rokenconsulent in Ziekenhuis Gelderse Vallei toegeleid naar een stoppen-met-rokenprogramma. Gemakkelijk, duidelijk en efficiënt voor de zorgverleners in het ziekenhuis en voor de patiënt die rookt. Een ambitieus plan dat werkelijkheid werd door de juiste formule: de juiste mensen aan het roer, makkelijke richtlijnen, terugkoppeling én enthousiasme.

De zorgverleners in Ziekenhuis Gelderse Vallei passen het Very Brief Advice+ of een uitgebreid stopadvies toe en kunnen bij interesse van de patiënt om te stoppen met roken direct doorverwijzen naar de stoppen-met-rokenconsulent. Met één klik op de knop in het EPD worden de patiënten doorverwezen naar de consulent. De consulent neemt dan contact op met de roker en bespreekt de mogelijkheden: stoppen bij de praktijkondersteuner of een coachtraject bij een erkend stoppen-met-rokenbehandelaar (in groepsverband of individueel via telefoon of online). Na contact met de consulent en na afloop van het stoppen-met-rokenprogramma krijgt de medisch specialist of verpleegkundige een terugkoppeling van de rookstatus.

Anja Laban, strategisch projectmanager van Ziekenhuis Gelderse Vallei, vertelt hoe dit project is opgezet. Hieronder lees je welke elementen essentieel zijn om dit project te doen slagen.

‘De consulent mocht meelopen bij een groepstraining. Door haar enthousiasme over deze vorm van begeleiding lukt het sindsdien ook veel vaker om patiënten naar de groepstraining te verwijzen. De rokers die ze doorverwijst zijn zo blij met haar dat ze wel eens een cadeautje krijgt voor haar hulp!’

1. Een project dat hier aan vooraf ging is het rookvrij maken van het gehele terrein. Het is belangrijk dat cultuurverandering bij werknemers, bestuur en patiënten al heeft plaatsgevonden.

2. ‘Om dit project te laten slagen moeten mensen op de inhoud de kartrekker zijn. Medisch specialisten, verpleegkundigen… Er moeten een paar initiatiefnemers bij zitten die enthousiast een ambassadeursrol willen vervullen. Als die er niet zijn kun je het vergeten. Dan lukt het niet.’

‘Het bestuur moet ook mee zijn, niet alleen op inhoud, maar ook financieel moeten zij achter dit plan staan. En er moet een projectleider op zitten die weet hoe een project te leiden, die verbanden kan leggen met overige interne projecten en die een warm contact heeft met de initiatiefnemers en lokale of regionale zorggroep en/of huisartsengroep. Daarnaast is het fijn gebleken een communicatieadviseur mee te laten denken over een communicatiestrategie.’

3. Bied de mogelijkheid voor een gratis scholing aan de zorgverleners hoe patiënten te adviseren te stoppen met roken. ‘In ziekenhuis Gelderse Vallei is er een bevlogen cardioloog, Maurits van der Veen, die het belang van het gesprek in de spreekkamer met betrekking tot VBA tijdens staflunches en andere overlegvormen voor het voetlicht brengt. De kracht zit ook in de herhaling: tijdens overleggen, op intranet, de website, social media en de wachtkamerschermen wordt de mogelijkheid van doorverwijzen steeds opnieuw onder de aandacht gebracht.’

4. Organiseer dat met een button in het elektronisch patiëntendossier (EPD) de zorgverlener direct kan doorverwijzen naar de stoppen-met-rokenconsulent. ‘Dat blijkt heel belangrijk, het kost echt amper tijd waardoor het geen belemmering meer is om iemand door te verwijzen.’

5. ‘De doorverwijzingen komen vervolgens op een werklijst binnen bij de stoppen-met-rokenconsulent.’ De consulent werkt 8 uur per week als consulent en heeft daarnaast een andere functie. Dat is voldoende om alle verwijzingen te behandelen: de consulent belt de patiënten op en bespreekt de mogelijkheden hoe en bij wie te kunnen stoppen met roken.

6. De stoppen-met-rokenconsulent vraag om toestemming aan de patiënt (AVG) om een terugkoppeling te geven van het gesprek en vervolgtraject aan de medisch specialist.

7. Het resultaat van de verwijzing of een patiënt vervolgens ook echt een stoppen-met-rokenprogramma gaat volgen wordt teruggekoppeld aan de medisch specialist of verpleegkundigen. Dit houdt het onderwerp onder de aandacht en motiveert om het gesprek aan te blijven gaan met de rokende patiënt.

8. Als een patiënt wordt verwezen naar de POH dan worden er door de consulent een aantal standaard vragen gesteld. De antwoorden worden meegestuurd in de verwijzing. Zo hoeft de POH dit niet ook nog eens uit te vragen. Deze vragen zijn opgesteld in overleg met de POH’s uit de regio.

‘Ter inspiratie en motivatie om het stopadvies te blijven geven delen we via intranet mooie patiënten-ervaringen en koppelen we deze aan belangrijke data zoals Wereld Niet Roken dag of Stoptober.’

9. Communicatie: Op de website van het ziekenhuis is een eigen deel over stoppen met roken ondergebracht bij leefstijl. ‘Op Intranet laten we regelmatig een tussenstand zien: Bijvoorbeeld: In de 9 maanden dat het project loopt is er al 516 keer geregistreerd dat het roken is besproken tijdens een consult. 225 patiënten wilden ook daadwerkelijk worden doorverwezen naar de stoppen-met-rokenconsulent. Hiervan wilden ongeveer een kwart doorverwezen worden naar een stoppen-met-rokenprogramma. Het stopadvies wordt inmiddels bij 15 verschillende specialismen in het ziekenhuis actief gegeven.’

10. Financieel: ‘Het initiatief is als project gestart vanuit de preventiedoelstellingen en samen met zorgverzekeraar Menzis vormgegeven gedurende een jaar in de vorm van een pilot. Ziekenhuis Gelderse Vallei richt zich heel sterk op preventie, op een gezondere leefstijl. Gezien de focus van het ziekenhuis is besloten dat deze consulent na de projectfase blijft. De personeelskosten van de consulent kunnen momenteel niet gedeclareerd worden bij de zorgverzekeraar omdat hier geen betaaltitel voor is. Het ziekenhuis neemt de personeelskosten op in de begroting en exploitatie.’

Toekomstmuziek: ‘Een volgende stap is om te bezien wat we nog meer kunnen doen voor de opgenomen patiënten. Er is al wel een protocol beschikbaar voor medicamenteuze ondersteuning.’ (Nu wordt het stopadvies vooral poliklinisch gegeven.) Wordt vervolgd dus…